Sự Tự Do Từ Thời Gian Ở Một Mình
“Một người chỉ có thể là chính mình khi y ở một mình; và nếu y không thích sự một mình, y sẽ không thích sự tự do; vì chỉ khi y ở một mình, y mới thực sự tự do.”
—Arthur Schopenhauer
Nhiều người sợ ở một mình. Những giờ khắc tẻ nhạt khiến bạn ngứa ngáy tay chân. Nhiều người có thể kỳ thị hoặc thương hại bạn (đặc biệt nếu bạn độc thân). Tệ hơn nữa, nhiều bài viết và nghiên cứu gần đây liên tục cảnh báo chúng ta về những mối nguy hại tiềm ẩn mà cô đơn gây nên—một nghiên cứu vào năm 2017 của Julianne Holt-Lunstad tại Phòng thí nghiệm Kết nối Xã hội và Sức khoẻ của BYU đã ước tính sự cô đơn gây hại ngang việc hút mười lăm điếu thuốc một ngày.
Vào năm 2023, Giám đốc Cơ quan Y tế Công cộng Hoa Kỳ, ông Vivek Murthy, đã cho xuất bản một thông cáo xoay quanh “đại dịch cô đơn của Mỹ”. Nó đi sâu vào sự nguy hiểm tiềm tàng của sự cô đơn kéo dài, chẳng hạn như tăng nguy cơ trầm cảm và rối loạn lo âu, cũng như chứng mất trí ở người lớn tuổi.
Thông điệp chung ở đây là gì? Sự cô đơn về bản chất là một thứ độc hại, và ta phải cố gắng tránh khỏi nó.
Nhưng mặc dù nó là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, những cuộc thảo luận này đã quên đề cập là không phải mọi thời gian riêng tư đều giống nhau. Ở đây chúng ta có hai khái niệm cần làm cho rạch ròi: cô đơn và một mình. Vế trước được xem là đại dịch nguy hiểm. Ngược lại, vế sau là một kỹ năng mà chúng ta cần nuôi dưỡng.
Thế nào là cô đơn mãn tính? Nó xảy ra khi một người cảm thấy không hạnh phúc vì thiếu sự gắn kết với người khác hoặc bị cô lập về mặt xã hội. Trên thực tế, không phải cứ ở một mình là người ta sẽ cô đơn. Một người có thể cảm thấy cô đơn ngay giữa một bữa tiệc, trên bàn ăn hoặc kể cả khi đầu ấp tay gối bên bạn đời. Người ta có thể cảm thấy cô đơn trong bất cứ tình huống nào, khi họ cảm thấy mình bị gạt ra rìa như một kẻ ngoài cuộc.
Ngược lại, một mình là một lựa chọn. Trong khi cô đơn thường thiên về phương diện tinh thần, một mình thiên về phương diện thể chất. Nghĩ thử xem, chúng ta vẫn làm rất nhiều việc một mình và thậm chí chỉ muốn làm việc đó khi ở một mình—chẳng hạn như đọc sách, vẽ một bức tranh, soạn một bài viết, nấu ăn, hoặc đơn giản là chạy bộ. Những khoảng thời gian một mình như trên không hề gây hại mà còn giúp “chữa lành” về phương diện tinh thần.